Dźwięk wspomaga wzrost grzybów. Można to wykorzystać w regeneracji ekosystemów
26 stycznia 2024, 11:45Odbudowywanie zniszczonych ekosystemów koncentruje się na kilku najbardziej oczywistych i widocznych elementach. Tymczasem istnieje wiele składników i powiązań, o których wiemy niewiele lub nie wiemy niczego. Jednak od niedawna wiemy, że zdrowa gleba pełna jest dźwięków generowanych przez żyjące w niej stworzenia, jak dżdżownicowate czy mrówki. Grupa naukowców z australijskiego Flinders University postanowiła zbadać, jak dźwięki wpływają na grzyby i rozkład materii organicznej, czyli jedne z najważniejszych elementów funkcjonowania ekosystemu.
Już 2000 lat temu mieszkańcy Ameryki Południowej padali ofiarą krętka bladego
26 stycznia 2024, 10:40Badacze z Bazylei odkryli materiał genetyczny krętka bladego (Treponema pallidum) w kościach ludzi, którzy przed 2000 lat zmarli na terenie dzisiejszej Brazylii. To najstarszy znany przykład występowania tego patogenu. Odkrycie rzuca nowe światło na historię treponematoz (kiła, malinica, bejel, pinta). Do dzisiaj nie znamy pochodzenia tych chorób, jednak w ostatnich latach pojawiły się dowody [1] [2] każące odrzucić żywione przez wieki przekonanie, że kiłę przynieśli do Europy marynarze Kolumba
Skąd się biorą wielokrotne układy gwiazd? Mamy pierwsze obserwacje ich powstawania
18 stycznia 2024, 16:41Ponad 80% gwiazd o masie większej od Słońca istnieje w układach podwójnych lub wielokrotnych. Kluczowe pytanie, na które od dawna usiłowali odpowiedzieć astronomowie brzmiało, czy gwiazdy te narodziły się w takich układach, czy też powstały osobno i z czasem zbliżyły się do siebie, tworząc układy. Dotychczas przeprowadzane symulacje komputerowe pokazywały, że gwiazdy już rodzą się w układach wielokrotnych. Jednak astronomowie chcieli przekonać się, jak jest naprawdę. Ostatnie obserwacje za pomocą teleskopu ALMA pozwoliły w końcu rozwiązać tę zagadkę.
Gigantyczna struktura we wszechświecie rzuca wyzwanie teoriom kosmologicznym
16 stycznia 2024, 12:34Nowo odkryta gigantyczna struktura w przestrzeni kosmicznej rzuca wyzwanie naszemu rozumieniu wszechświata. Wielki Pierścień (The Big Ring) ma średnicę 1,3 miliarda lat świetlnych, a jego obwód liczy około 4 miliardów lat. Znajduje się w odległości 9,2 miliarda lat świetlnych od Ziemi. To już druga wielka struktura odkryta przez doktorantkę Alexię Lopez z University of Central Lancashire. Przed dwoma laty Alexia zauważyła Wielki Łuk na Niebie (Giant Arc on the Sky) o długości 3,3 miliarda lat świetlnych
Planeta jak kometa. WASP-69b ciągnie za sobą długi ogon gazu z gotującej się atmosfery
10 stycznia 2024, 09:21Astrofizycy zauważyli, że planeta WASP-69b ciągnie za sobą strumień gazu, który jest wielokrotnie dłuższy od jej średnicy. Okazało się, że ta wielka planeta rozmiarów Jowisza krąży tak blisko swojej gwiazdy, że jej atmosfera gotuje się i jest odparowywana. W każdej sekundzie planeta traci 200 000 ton masy swojej atmosfery. Autorzy najnowszych badań donoszą, że ciągnący się za planetą strumień gazu jest znacznie dłuższy niż dotychczas sądzono, a o jego kształcie decyduje wiatr gwiezdny.
Dieta ketogeniczna pomaga w kontrolowaniu wielotorbielowatości nerek
8 stycznia 2024, 12:18Randomizowany test kliniczny wykazał, że dieta ketogeniczna pozwala na kontrolowanie wielotorbielowatości nerek. Bardzo się cieszę z wyników. Mamy tutaj pierwszy dowód wskazujący, że torbiele nie lubią stanu ketozy i nie rozrastają się, mówi Thomas Weimbs z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara. Wielotorbielowatość nerek (PKD) to uwarunkowana genetycznie choroba, która powoduje silne bóle, obniża jakość życia i może prowadzić do zniszczenia nerek, a zatem do konieczności dializy lub przeszczepu.
Nowa powłoka lepiej ochroni reaktory fuzyjne
15 grudnia 2023, 10:13Na University of Wisconsin-Madison powstała nowa powłoka, która lepiej chroni ściany reaktora fuzyjnego. Może ona pozwolić na budowę bardziej wydajnych mniejszych reaktorów, które są łatwiejsze w naprawie i utrzymaniu. Potrzebujemy nowych technik produkcyjnych, które pozwolą nam w sposób ekonomiczny wytwarzać komponenty reaktorów fuzyjnych. Nasza technologia oznacza duży postęp w porównaniu z dotychczas stosowanymi rozwiązaniami, mówi Mykola Ialovega, główny autor badań.
Muzeum zapomnianych polskich wynalazców – pomóż zdecydować, jak będzie wyglądało
8 grudnia 2023, 09:15Seria „Geniusze i marzyciele” wyciągnęła z zapomnienia nieznanych polskich wynalazców, jak pionier kinematografii Prószyński, awiacji Tański, elektroniki Czochralski, czy serologii Hirszfeld. W czasie realizacji projektu jej twórcy dotarli do wielu niezwykłych obiektów związanych z zapomnianymi geniuszami. I postanowili udostępnić je zainteresowanym. Tak narodził się projekt Timeless – Wirutalnego Muzeum Zapomnianych Wynalazców. A jego twórcy, Stowarzyszenie Rzecznicy Nauki i autorka pomysłu doktor Monika A. Koperska, proszą nas byśmy zdecydowali, jak powinno wyglądać muzeum.
ChatGPT może służyć do fałszowania danych z badań medycznych
1 grudnia 2023, 12:14Truizmem jest stwierdzenie, że ChatGPT może być wykorzystywany zarówno do działań pożytecznych, jak i szkodliwych lub takich, które potępiamy. Studenci używają go, by pisał za nich prace, co może skończyć się obniżeniem oceny. Dla firmy prawniczej, która wykorzystała ChatGPT do sporządzenia opinii przedłożonej przed sądem, skończyło się to grzywną, gdyż opinia pełna była fałszywych cytatów z rzekomych wyroków sądowych. To jednak tylko drobne nieprzyjemności. Włoscy naukowcy dowiedli, że ChatGPT może być naprawdę niebezpieczny.
Złota zawieszka z okolic Sandomierza to ślad po przebywających tutaj Gotach
29 listopada 2023, 10:38Nadwiślańska Grupa Poszukiwawcza Stowarzyszenia „Szansa” znalazła we wsi Daromin w powiecie sandomierskim kilka przedmiotów z IV–V wieku, w tym srebrne monety i fibule. Jednak najciekawszym zabytkiem jest niewielka złota zawieszka, która stanowiła część naszyjnika lub kolii. Zawieszki takie – główne srebrne – znane są z terenów Ukrainy, Mołdawii i Rumunii, gdzie w przeszłości mieszkała ludność kultury czerniachowskiej i Sântana de Mureș, identyfikowanej z Gotami
